สารอาหารที่สำคัญสำหรับการเจริญเติบโตของเด็ก
การที่เด็กจะมีร่างกายแข็งแรง และเจริญเติบโตสมวัยนั้น จำเป็นจะต้องได้สารอาหารครบถ้วนที่ร่างกายต้องการ ซึ่งสำหรับคนที่เป็นพ่อแม่นั้นมักจะกังวลว่าลูก จะได้ สารอาหารไม่พอเพียง และมักจะคอยเคี่ยวเข็ญให้ลูก ต้องทานอาหารมากๆ จนบางครั้งเกิดปัญหากับเด็กขึ้น
คุณควรจะพิจารณาเลือกทางสายกลาง ให้ได้สารอาหารที่สมดุลระหว่าง แคลอรี่, คุณค่าทางโภชนาการ, ปริมาณอาหารที่รับประทานในแต่ละมื้อ และ ส่วนประกอบอื่นๆ ที่สำคัญ อันได้แก่ แคลเซี่ยม, ธาตุเหล็ก, และ กากใยอาหาร (ไฟเบอร์) ซึ่งไม่เป็นการง่ายเลยที่จะหาวิธีทำอาหารให้เด็กๆ ได้ทานอย่างเอร็ดอร่อย, ได้แคลอรี่มากเพียงพอกับวัยที่กำลังเจริญเติบโตอย่างเต็มที่ และ ได้สารอาหารต่างๆ เหล่านี้อย่างครบถ้วนในแต่ละวัน
คุณพ่อ คุณแม่จะต้องมีความรู้เกี่ยวกับการโภชนาการ และศิลปะของการทำอาหารให้น่ารับประทาน เพื่อเอาใจลูกๆ ความรู้เรื่องแคลเซี่ยม เด็กในวัยเรียนจำเป็นอย่างยิ่ง ที่จะต้องได้รับแคลเซี่ยมจากอาหารในแต่ละวันได้พอเพียง เพื่อทำให้กระดูกที่กำลังเจริญเติบโตแข็งแรง โดยทั่วไปเด็กอายุ 4 -8 ปี ต้องการแคลเซี่ยม ประมาณ 800 มิลลิกรัม ต่อ วัน ขณะที่เด็กอายุ 9-18 ปี ต้องการแคลเซี่ยม 1,300 มิลิกรัม ต่อวัน ซึ่งคุณพ่อคุณแม่สามารถจัดอาหารประเภทที่มีแคลเซี่ยมสูงให้แก่ลูกได้
การป้องกันภาวะกระดูกพรุน (osteoporosis) นั้น เริ่มตั้งแต่ช่วงอายุเริ่มเข้าสู่วัยรุ่น เนื่องจากเป็นช่วงที่มีการสะสมเนื้อกระดูก (bone mass) อย่างเต็มที่ในช่วงวัยรุ่น หลังจากนั้นกระดูกจะเริ่มมีการปรับตัวไปตามเกณฑ์อายุ และ เริ่มมีภาวะกระดูกพรุนในที่สุด
แคลเซี่ยม เป็นสารที่สำคัญในการเสริมสร้าง ให้กระดูกมีความแข็งแกร่ง แม้ว่าเด็กวัยรุ่นจะมีความรู้ เรื่องแคลเซี่ยม ว่ามีความสำคัญเพียงไร แต่พบว่าเด็กวัยรุ่นโดยเฉพาะผู้หญิง มักจะห่วงเรื่องความสวยงาม และรูปร่าง ทำให้ เริ่มมีการควบคุมอาหาร (on diet) กัน ตั้งแต่เริ่มเข้าสู่วัยรุ่น จึงทำให้เกิดปัญหาเรื่องกระดูกพรุน เมื่อมีอายุมากขึ้นได้ง่าย ข้อแนะนำ ในการจัดอาหารที่มีแคลเซี่ยมสูงให้ ได้ถึง 1,300 มิลลิกรัม ต่อ วัน ให้แก่เด็กที่ต้องการควบคุมเรื่องน้ำหนัก ได้แก่
1. ให้อาหารประเภท นม และ ผลิตภัณฑ์จากนมที่มี ไขมันต่ำ หรือ ไม่มีไขมัน (low-fat and nonfat dairy products) ได้แก่ เนยแข็ง (cheese) โยเกิต และ นมสด
2. ควรพูดคุยกับลูก ชักชวนให้ดื่มนม และ ผลิตภัณฑ์จากนมมากขึ้น เนื่องจากพบว่า เด็ก วัยรุ่นมักจะไม่ชอบดื่มนม เพราะกลัวอ้วน และ มีความรู้สึกว่าการดื่มนมนั้นเป็น เรื่องของเด็กเล็ก ถ้าเขายังดื่มนมมาก แสดงว่า เขายังเป็นเด็กเล็กไม่ใช่วัยรุ่นอย่างที่เขากำลังเป็น คุณพ่อคุณแม่ควรจะพูดถึงความสำคัญของ โรคกระดูกพรุน ที่จะป้องกันได้ ตั้งแต่วัยเด็ก โดยการทานอาหารที่มี แคลเซี่ยมสูง และ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และ นมเป็นอาหารที่มี แคลเซี่ยมสูง ในแบบธรรมชาติที่ร่างกายคนเรา จะสามารถดูดซึมนำไป ใช้ในการเสริมสร้างความแข็งแรง ของ กระดูกได้ดีที่สุด
3. ควรให้ความรู้ แก่ลูก ในการ เลือกเครื่องดื่ม โดยเน้น การดื่มนมไขมันต่ำ หรือ นมปราศจากไขมัน แทนการ ดื่มน้ำหวาน น้ำอัดลม เพราะ น้ำหวาน และ น้ำอัดลม มีเพียงน้ำตาลสามารถทำให้อ้วนได้เช่นกัน แต่ไม่ได้มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างอื่นเท่านม
4. สำหรับลูกสาว คุณพ่อคุณแม่ ยิ่งควรให้ความรู้เรื่อง โรคกระดูกพรุนที่พบบ่อยในหญิงสูงอายุ ว่ามีความสำคัญ และ ป้องกันได้ โดยการเสริมสร้างกระดูก ให้แข็งแรง ตั้งแต่ช่วงวัยเด็ก (โดยเฉพาะในช่วงตอนเป็นวัยรุ่น) ถ้าลูกกลัวอ้วน ควร สนับสนุนเรื่องการใช้นมไขมันต่ำ หรือ นมปราศจากไขมัน ในบางราย อาจจะพบว่าเด็กไม่ชอบดื่มนม เนื่องจากมีปัญหาในการย่อยนมวัวที่มีแลคโตส (Lactose) ไม่ได้ เพราะขาดเอนไซม์แลคเตส (Lactase enzyme) ที่ใช้ ในการย่อยที่เรียกว่า Lactose intolerance ซึ่งพบว่าคนที่มีปัญหานี้ เมื่อดื่มนมปริมาณมากจะ มีอาการปวดท้อง ท้องอืด และ ท้องเสีย ได้
ซึ่งถ้าคุณพ่อคุณแม่และลูกๆมีปัญหานี้ ก็ควรจะเลือกทานนมสดในปริมาณน้อยๆ ในแต่ละครั้ง และการทานอาหารที่เป็นผลิตภัณฑ์จากนม เช่น เนยแข็งหรือโยเกิต ปริมาณไม่มากในแต่ ละวัน ก็ยัง ได้แคลเซี่ยมบ้าง และ จะมีปัญหาปวดท้องน้อยลง ในขณะเดียวกัน ก็เลือก ทานอาหารประเภทอื่น ที่ไม่ใช่นมแต่มีแคลเซี่ยมสูงแทน
มีคำถามกันมาว่าการทานอาหารปกติ โดยไม่ทานนม หรือ ผลิตภัณฑ์จากนมเลยนั้นจะสามารถได้แคลเซี่ยมเพียงพอ กับที่ร่างกายต้องการในแต่ละวันได้หรือไม่ จะพบว่าแม้ในอาหารอื่นๆ จะมี แคลเซี่ยมอยู่บ้าง แต่การที่จะให้ได้แคลเซี่ยม ในปริมาณสูงเพียงพอ กับการเจริญเติบโตของเด็กวัยรุ่น โดยไม่ทานนมเลยนั้น จะทำได้ค่อนข้างยาก ในกรณีเช่นนี้ ควรพิจารณาให้แคลเซี่ยม เสริม เช่น การทานแคลเซี่ยม เม็ด แต่ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อขอคำแนะนำในเรื่องนี้
ในปัจจุบันจะสามารถ พบว่ามีอาหารหลายประเภทที่มี แคลซี่ยมสูง เช่น น้ำผลไม้ ที่เติม แคลเซี่ยม, ผักใบเขียว หลายชนิด, และ ปลาตัวเล็กๆ ทอด เช่น ปลาข้าวสาร หรือ แม้แต่ ปลากระป๋อง เช่น ปลาซาร์ดีน และ ปลาแซลมอน
ที่สำคัญคือการสนับสนุน ให้ลูกของคุณ มีการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น การเล่นกีฬาหลายๆ ประเภท โดยเฉพาะ weight-bearing exercises เช่นการวิ่งจ๊อกกิ้งหรือเดินออกกำลัง จะช่วยให้กระดูกแข็งแรง
ตัวอย่าง อาหารและปริมาณของแคลเซี่ยมที่ได้จากอาหารแต่ละชนิด
ขนาดที่รับประทาน 8 ออนซ์ / 250 ซีซี
อาหาร น้ำส้มที่เติมแคลเซี่ยม
ปริมาณแคลเซี่ยม 300 มิลลิกรัม
ขนาดที่รับประทาน 8 ออนซ์ / 250 ซีซี
อาหาร นมไร้ไขมัน (skim milk)
ปริมาณแคลเซี่ยม 290-300 มิลลิกรัม
ขนาดที่รับประทาน 6 ออนซ์ / 175 ซีซี
อาหาร โยเกิต
ปริมาณแคลเซี่ยม 280 มิลลิกรัม
ขนาดที่รับประทาน 4 ออนซ์ / 125 กรัม
อาหาร เต้าหู้
ปริมาณแคลเซี่ยม 260 มิลลิกรัม
ขนาดที่รับประทาน 3 ออนซ์ / 85 กรัม
อาหาร ปลาแซลมอนกระป๋อง
ปริมาณแคลเซี่ยม 205 มิลลิกรัม
ขนาดที่รับประทาน 1 ออนซ์ / 30 กรัม
อาหาร เนยแข็ง (cheese)
ปริมาณแคลเซี่ยม 130-200 มิลลิกรัม
ขนาดที่รับประทาน 4 ออนซ์ / 125 กรัม
อาหาร ไอศกรีม, พุดดิ้ง, โยเกิตผลไม้แช่แข็ง
ปริมาณแคลเซี่ยม 90-100 มิลลิกรัม
ขนาดที่รับประทาน 4 ออนซ์ / 125 กรัม
อาหาร ผักใบเขียวหลายชนิด
ปริมาณแคลเซี่ยม 100 มิลลิกรัม
ความสำคัญของธาตุเหล็ก
ธาตุเหล็ก เป็นสารอาหารที่สำคัญมากอีกชนิดหนึ่งที่เด็กควรจะได้รับให้เพียงพอในแต่ละวัน
ในวัยทารก ต้องการ 6-10 มก.ของ ธาตุเหล็ก, ในขณะที่เด็กวัยต่ำกว่า 10 ปี ต้องการ 10-15 มก. และ เมื่อเข้าวัยรุ่น ควรได้ 15 มก. ต่อวัน ทั้งนี้เพราะในวัยรุ่นชายต้องการธาตุเหล็ก เพื่อให้ร่างกายเจริญเติบโตได้อย่างเต็มที่ และ ในวัยรุ่นหญิงต้องการธาตุเหล็ก เพื่อการ เจริญเติบโต และ เพื่อชดเชยการสูญเสียเลือด จากที่เริ่มมีประจำเดือน ดังนั้นในวัยรุ่นหญิง จะพบปัญหาการขาดธาตุเหล็กได้ง่ายกว่า อีกทั้งบางราย ยังอาจจะพยายามอดอาหาร เพื่อควบคุมน้ำหนัก และ ออกกำลังกายหนัก ทำให้ปัญหาการขาดธาตุเหล็กนี้มี ความรุนแรงขึ้นได้
อาการของการขาดธาตุเหล็กนั้นมีได้หลายระดับ ตั้งแต่ รู้สึกอ่อนเพลียง่าย หงุดหงิด มึน หรือ ปวดศีรษะบ่อยๆ รู้สึกไม่ค่อยมีแรง ปลายมือ ปลายเท้าชา ในรายที่ขาดธาตุเหล็กรุนแรง ก็จะพบว่ามีปัญหาโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก ทำให้เจ็บป่วยได้บ่อยๆ หรือ หายช้า
ในกรณีที่คุณสงสัยว่าลูกจะมีปัญหาขาดธาตุเหล็ก ควรปรึกษาแพทย์ ซึ่งจะช่วยทำการตรวจวินิจฉัย และ ในบางรายจำเป็นต้องตรวจเลือด เพื่อวินิจฉัยแยกโรคจากภาวะ โลหิตจางจากโรคเลือดธาลัสซีเมีย ไม่ควรให้ยาธาตุเหล็กเพิ่มเอง เนื่องจาก ธาตุเหล็กที่มากเกินไป อาจมีอันตรายได้ คุณสามารถช่วยจัด อาหารที่มีธาตุเหล็กสูงให้แก่ ลูกได้ทาน เช่น เนื้อวัว หมู ไก่ ตับ เลือดหมู เลือดไก่ ปลาทูน่า และ กุ้ง
ธาตุเหล็กที่มาจากเนื้อสัตว์จะถูกดูดซึมได้ง่ายกว่าธาตุเหล็กที่มาจากผักใบเขียว นอกจากนั้นอาหารประเภท ถั่วต่างๆ และผลไม้แห้ง ก็มี ธาตุเหล็กในปริมาณมากพอควรเช่นกัน ในอาหารสำเร็จรูปแบบสมัยใหม่ เช่น ซีเรียล มักจะมีการเติมธาตุเหล็กเพิ่มขึ้น (iron-fortified cereal) ซึ่งสำหรับวัยรุ่น มักจะชอบทานประเภทที่เป็น ธัญพืช (whole-grain) และน้ำตาลน้อย (low-sugar) เพื่อช่วยควบคุมน้ำหนัก แต่ก็ยังได้สารอาหารอื่น และ ธาตุเหล็กครบถ้วน
อาหารที่มีกากใยอาหารมาก (fiber)
อาหารที่มีกากใยไฟเบอร์มาก ก็จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตและ สุขภาพของลูก เพราะ ลดอุบัติการณ์การเกิดโรคหัวใจ และ มะเร็ง ในตอนอายุมากและยังช่วยให้ระบบขับถ่ายอุจจาระเป็นปกติสม่ำเสมอ
คุณจึงควรฝึกให้ลูก ได้ทานผักและผลไม้เป็นประจำ จนเป็นนิสัยที่ดีต่อสุขภาพ วิธีการประมาณว่าลูกควรจะได้สารอาหารไฟเบอร์ วันละกี่กรัมในแต่ละวัน โดยการบวก 5 กับ อายุ เป็น ปี ของลูก เช่น ลูกอายุ 4 ปี ควรจะ ได้กากใยอาหารประมาณ 4+5 = 9 กรัม ต่อ วัน ซึ่งจะ ได้จากอาหารต่างๆ ดังนี้ คือ สลัดผัก, ข้าวโอต หรือ ธัญพืช อื่น ในอาหาร และ ขนมปัง ที่ทาน,ข้าวกล้อง หรือ ข้าวซ้อมมือ, อาหารประเภท ถั่วต่างๆ เช่น ถั่วแดง ถั่วดำ ถั่วเขียว ต้มน้ำตาล หรือ ในรูปแบบของขนมไทยประเภทต่างๆ
ในการฝึกให้ลูกทานอาหารที่มีกากใยเพิ่มมากขึ้นนั้น ควรค่อยๆ เพิ่มขึ้นทีละน้อย เพื่อให้ระบบการย่อยอาหารของลูก ค่อยๆ ปรับตัว จนคุ้นเนื่องจากรสชาติของอาหาร และ การย่อยอาหารที่มีไฟเบอร์มาก อาจจะทำให้มีปัญหาท้องอืด หรือ รู้สึกปวดท้อง ได้ ทำให้ลูกอาจไม่ชอบอาหารที่มีไฟเบอร์มากได้
กล่าวโดยสรุป คุณพ่อ คุณแม่ ควรจะมีความรู้ เรื่องโภชนาการที่ถูกต้อง เพื่อจะได้จัดอาหาร ที่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างสมดุล และ มีประโยชน์ต่อสุขภาพให้แก่ลูกและ ครอบครัว โดยไม่จำเป็นต้องหาแต่อาหารพิเศษ ที่มีราคาแพง หรือ ทานไวตามินและ สารอาหารเสริมที่ไม่จำเป็น เพื่อให้ทุกคนได้อิ่ม อร่อย และ มีสุขภาพ ดีกันถ้วนหน้า
|
ข้อควรปฏิบัติในการให้อาหารเสริม คุณพ่อ คุณแม่ ที่กำลัง มีลูกเล็กวัยกำลังกินกำลังนอน มักจะมีคำถามบ่อยๆว่าควรจะเริ่มอาหารเสริมอย่างไรดี เนื่องจากมีคำแนะนำจากบรรดากองเชียร์ ทั้งคุณปู่ คุณย่า คุณตา คุณยาย และ คนรอบข้าง ให้เริ่มป้อนอาหารเสริมเพื่อให้เด็กอ้วนท้วน จึงได้รวบรวมข้อแนะนำเกี่ยวกับอาหารเสริมมาไว้ ณ ที่นี้ 
ควรเริ่ม อาหารเสริม เมื่อไรดี? โดยทั่วไปกุมารแพทย์จะแนะนำให้คุณพ่อคุณแม่เริ่มป้อนอาหารเสริมให้แก่ลูก เมื่อตอนช่วงอายุ 4-6 เดือนโดยมีเหตุผลสำคัญคือ 1. นมแม่ ในช่วง 6 เดือนแรกมีปริมาณวันละ 750-800 มล. จึงมีสารอาหารต่างๆมากพอสำหรับเป็นอาหารอย่างเดียวของทารกและ ทำให้มีการเจริญเติบโตได้อย่างดีจนถึงอายุประมาณ 4-6 เดือน 2. ในวัยนี้ทารกมีความพร้อมที่จะรับอาหารเสริมได้ กล่าวคือ
2.1 ทางด้านระบบประสาท
จากเดิมในช่วงที่เป็นเด็กอ่อน ซึ่งจะมีการทำงานของระบบประสาทชนิดรีเฟลกซ์ ที่ทำการแลบลิ้นดุนอาหารออกมา เรียกว่า extrusion reflex หรือ tongue protrusion reflex เพื่อป้องกันการสำลักเมื่อทารกถูกป้อนอาหารกึ่งแข็ง กึ่งเหลว ซึ่งรีเฟลกซ์นี้จะค่อยๆหายไป ในช่วง อายุ 4 เดือนขึ้นไป ทำให้ทารกสามารถรับและกลืนอาหารที่มีลักษณะกึ่งแข็ง กึ่งเหลวได้
2.2 ระบบย่อยอาหารและน้ำย่อยต่างๆ จะเริ่มมีมากขึ้น ทำให้สามารถย่อยอาหารประเภทแป้งข้าวได้ดีขึ้น
2.3 ด้านการดูดซึม พบว่าในช่วงอายุน้อยๆ ( < 3 เดือน) ทารกจะดูดซึมโปรตีนที่มีขนาดโมเลกุลใหญ่ในอาหารเข้าสู่กระแสเลือดได้มาก ทำให้เกิดเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคภูมิแพ้ แต่พออายุมาก ขึ้น ( 4 เดือนขึ้นไป) การทำงานของลำไส้ เริ่มมี ความละเอียดอ่อนมากขึ้น ทำให้สามารถคัดกรองโปรตีนที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่ออกจากระบบ ไม่ดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด จึงทำให้เกิดการแพ้สารอาหารน้อยลง
2.4 การทำงานของไต ในช่วงแรกไตของทารกยังไม่สามารถขับของเสียต่างๆ ออกมาทางปัสสาวะได้มากเท่าเด็กโต หรือ ผู้ใหญ่ และ มีความสามารถในการทำให้ปัสสาวะเข้มข้นได้ไม่มาก แต่ ไม่เกิดปัญหาในทารกที่ทานนมแม่ ซึ่งมีโปรตีน และสารเกลือแร่ ที่มีปริมาณต่ำ และเหมาะสมสำหรับวัยทารก
เมื่อทารกอายุ 4-6 เดือน ไตมีความสามารถในการทำงานได้ดีขึ้น จึงสามารถรับอาหารเสริมได้โดยไม่เกิดปัญหา
ไม่ควรเริ่มอาหารเสริมเร็วเกินไปก่อนอายุ 4 เดือน เพราะจะทำให้ทารกดูดนมแม่ได้น้อยลง รวมทั้ง มีโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นโรคภูมิแพ้ และในบางครั้ง ถ้าอาหารที่ให้นั้นเตรียมไม่สะอาด ก็จะทำให้ทารกเกิดการติดเชื้อท้องเสียลำไส้อักเสบได้ ไม่ควรเริ่มอาหารเสริมช้าเกินไป เพราะ ทำให้ทารกได้รับสารอาหารไม่พอเพียงและ ในบางรายจะไม่ยอมรับอาหารเสริม เพราะ คุ้นเคยแต่การดูดนมเท่านั้น ทำให้เด็กมีปัญหาทุพโภชนาการในภายหลัง
ซึ่งถ้าทารกได้รับแต่นมแม่เพียงอย่างเดียวจนถึงอายุประมาณ 9 เดือน ถึง 1 ปี อาจเริ่มมี ปัญหาโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กร่วมกับการได้รับโปรตีนและแคลอรี่ไม่เพียงพอ ทำให้เด็กมีน้ำหนักตัวอยู่ในเกณฑ์ต่ำและซีดได้
ข้อแนะนำคือ ให้ อาหารเสริมที่มีคุณค่าทางโภชนาการ ในปริมาณที่เหมาะสมตามวัย 
การเริ่มอาหารชนิดใหม่ ควรเริ่มทีละอย่าง ถ้าภายใน 1-2 สัปดาห์หลังจากนั้นไม่พบว่ามีอาการแพ้ เช่น ผื่นแพ้เห่อ หรือ อาเจียน ท้องอืด ฯลฯ ที่ ผิดปกติ จึงค่อยเริ่มอาหารชนิดอื่นต่อไป
ไม่ควรใส่เครื่องปรุง หรือ ผงชูรส เพื่อให้ทารกคุ้นเคยกับอาหารรสธรรมชาติ ไม่ติดรสหวานหรือ เค็ม เพราะโดยทั่วไปถ้ามี การเติมรส ให้อร่อยอย่างของผู้ใหญ่ ในบางครั้งจะพบว่าทำให้ทารกได้รับเกลือโซเดียมสูงเกินไป เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อโรค ความดันโลหิตสูง ส่วนอาหารที่มีรสหวาน นอกจาก ทำให้เด็กติดรสหวานไม่ยอมทานอาหารรสธรรมดาแล้ว ยังเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคอ้วน ฟันผุ และ ไขมันใน เลือดสูงในอนาคต
ในช่วงแรกอาจเริ่มจากไข่แดงต้มสุก (ต้มไข่ ให้สุก ทั้งฟอง แล้ว แกะเปลือก แกะ เอาไข่ขาวออก เหลือไข่แดงที่สุกแข็งแล้ว นำมาบี้ผสมในข้าวตุ๋นให้ลูกได้) เพื่อลดการกระตุ้นให้เกิดภูมิแพ้ และ ฆ่าเชื้อโรคที่อาจติดมากับไข่ เช่นเชื้อ ซาลโมเนลล่า (เชื้อทัยฟอยด์), ไม่ควรให้ไข่ลวก
ปัญหาการแพ้สารอาหาร ควรระวังเรื่องการแพ้สารอาหารบางอย่าง เช่น ไข่ขาว, อาหารทะเลหลายชนิด โดยเฉพาะประเภทที่มีเปลือกแข็ง เช่น กุ้ง ปู หอย แม้แต่การนำน้ำซุปที่ต้มอาหารทะเล มาทำอาหารให้แก่ทารกก็อาจเกิดการแพ้ได้ จึงควรหลีกเลี่ยง
ถั่วลิสง ก็เป็นสารก่อแพ้ที่รุนแรงได้ บางครั้งในครอบครัวที่ทานอาหารเจจะต้มถั่วลิสง หรือ ใช้น้ำมันถั่วลิสงทำอาหารก็อาจเกิดปัญหา ในรายที่ชอบทานเนยถั่ว (peanut butter) ไอสครีมที่โรยถั่ว หรือ คุกกี้ถั่ว เมื่อให้เด็กเล็กลองชิม ก็อาจเกิดอาการแพ้รุนแรง ได้เช่นกัน
อาหารบางประเภทโดยเฉพาะที่มีส่วนผสมหลายๆอย่างอยู่ด้วยกัน เช่น ขนมเค็ก หรือ คุ๊กกี้, ลูกชิ้น, ชอคโคแลต, ปูอัด, ไส้กรอก, อาหารกระป๋อง, ขนมถุงกอบแกบ ฯลฯ มักจะมีส่วนผสมหลายอย่าง ที่ไม่ทราบองค์ประกอบที่มีอยู่ทั้งหมด ซึ่งบางครั้งอาจเกิดอาการแพ้ได้ ตัวอย่างเช่น ขนมเค็ก มีส่วนผสม ทั้งนมวัว, ยีสต์, ไข่ไก่ สีผสมอาหาร ฯลฯ ส่วน ปูอัด จะเป็นเนื้อปลาหลายชนิดนวดกับแป้ง และ สีผสมอาหาร, เต้าหู้ (เต้าหู้หลอด)ที่ใช้ปรุงอาหารก็เช่นกัน จะมีอยู่ 2 ประเภท คือเต้าหู้ถั่วเหลืองที่มีแต่ถั่วเหลืองแท้ๆ และเต้าหู้ไข่ซึ่งมีสีเหลืองกว่า และมีไข่ขาวอยู่ด้วย ถ้าลูกแพ้ไข่ขาว แต่คุณแม่ให้ทานเต้าหู้ไข่ ก็อาจแพ้ได้
อาหารเด็กอ่อนที่มีขายสำเร็จรูปอยู่ทั่วไปหลายชนิด จะมีส่วนผสมของนมวัวอยู่ด้วย (cow’s milk base) เช่น cereal ทั่วไป ซึ่งในรายที่ลูกแพ้นมวัว ถ้ามาให้อาหารประเภทนี้ ก็อาจจะมีผื่นแพ้นมวัวเห่อขึ้นได้ จึงควรเลือกเป็นชนิดที่ไม่มีนมวัวเ ป็นส่วนประกอบ แต่อาจเป็นแป้งข้าวหรือถั่วเหลืองแทน (rice or soy base) เช่น rice cereal
จึงควรอ่านสลากรายละเอียดของผลิตภัณฑ์ข้างกล่องให้รอบคอบ ก่อนเลือกใช้กับลูก
เมื่อลูกอายุ ได้ 6-8 เดือนขึ้นไป การทำอาหารเสริมให้เด็กไม่จำเป็นต้องบดให้ละเอียดมาก เพื่อให้ทารกคุ้นเคย กับอาหารที่เป็นชิ้นๆ เล็กๆ และ สามารถยอมทานอาหารประเภท โจ๊ก ข้าวต้มเละๆ ได้ เมื่อมีอายุมากขึ้น ตอนอายุ 7 เดือนขึ้นไป ในรายที่ไม่มี ปัญหา แพ้ไข่ อาจลองให้ทาน ไข่ขาว ร่วมกับ ไข่แดง ได้ แต่ถ้าลองแล้วแพ้ ก็ควรหยุดไปก่อน เมื่อลูกอายุ 8-9 เดือน จะมี พัฒนาการทางด้านการใช้นิ้วมือหยิบของชิ้นเล็กได้ ควรให้ลูกได้ลองหยิบถืออาหารที่ไม่ แข็งนักกินเองได้ เช่น ฟักทองนึ่ง มันต้ม ที่หั่นเป็นชิ้นยาว แต่ ต้องระวัง การสำลักติดคอหรือลงปอด
ไม่ควรให้อาหาร ที่มีลักษณะ แข็ง กลม เช่น ถั่วลิสง เมล็ดข้าวโพด หรือเมล็ดธัญพืชอื่นๆ เพราะจะสำลักติดคอได้ง่าย
ภายหลังจากอายุครบ 6 เดือน และ เด็กเริ่มทานอาหารเสริมได้ดีขึ้น จะพบว่าเด็กเริ่มทานนมน้อยลง เพราะอาหารเสริมจะเข้ามาแทนที่นมได้ ซึ่ง คุณพ่อ คุณแม่ไม่ต้องกังวล เนื่องจากคุณค่าของ สารอาหาร และ ไวตามินที่ลูกได้รับจากการทานอาหารเสริมนั้น จะมีปริมาณมากกว่าการทานนม เมื่อ เทียบสัดส่วนต่อปริมาณ (น้ำหนัก) ที่ลูกทาน ได้ในแต่ละมื้อจน
กระทั่งอายุ 8-9 เดือน จะได้รับอาหารเสริม 2 มื้อ และ นมวันละประมาณ 4 มื้อ
เมื่ออายุ 10-12 เดือน ควรให้อาหารเสริม 3 มื้อ และ ทานนมประมาณ 3 มื้อ
หลังจาก 1 ปี อาหารเสริมจะกลายเป็นอาหารมื้อหลัก และ นมจะกลายเป็นส่วนเสริม ซึ่ง คุณพ่อ คุณแม่ จะสามารถเลือกให้นมในรูปแบบต่างๆ ได้มากขึ้น เช่น การทานนมสดธรรมดา (พาสเจอร์ไรซ์, ยู เอช ที) หรือนมในรูปแบบของ โยเกิต, ชีส ฯลฯ ก็ได้
ตารางการให้อาหารเสริมตามวัย
อายุ 4 เดือน อาหารเสริม ข้าวบด กับ น้ำแกงจืด ไข่แดง หรือ เนื้อสัตว์ เช่น ไก่ ปลา หรือ ตับ
อายุ 5 เดือน อาหารเสริม เพิ่ม ผักใบเขียว ฟักทอง แครอท มะเขือเทศ
อายุ 6 เดือน อาหารเสริม 1 มื้อ ผลไม้สุกเป็นอาหารว่าง วันละครั้ง ในแต่ละมื้อทารกควรได้รับเนื้อสัตว์ ประมาณ 1ช้อนโต๊ะ หรือไข่แดง 1 ฟอง ผสมกับข้าวบดและผักบด
อายุ 7 เดือน อาหารเสริม ให้ไข่ ทั้งฟองได้
อายุ 8-9 เดือน อาหารเสริม 2 มื้อ อาหารว่าง วันละครั้ง
อายุ 10-12 เดือน อาหารเสริม 3 มื้อ อาหารว่างวันละครั้ง
สำหรับการเลือกชนิดของอาหารเสริมในเด็กว่าควรเป็น แบบทำเองที่บ้าน หรือ ซื้อเป็นแบบขวดสำเร็จรูปที่มีวางขายกันทั่วไปนั้น ก็แล้วแต่ความชอบของแต่ละครอบครัว
ข้อดีของการเตรียมอาหารเสริมให้ลูกเอง ก็คือ สะอาด และ สดเสมอ, เลือกชนิดของอาหารได้ตามที่ชอบ ทำให้ ได้สารอาหารหลากชนิด มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วน และ ถ้ามีอาการแพ้สารอาหารก็จะ สังเกตได้ง่าย เพราะทราบว่ามีส่วนประกอบอะไรบ้างในอาหารที่ป้อนลูก, ประหยัดค่าใช้จ่าย, มีความภูมิใจที่ได้ทำให้ลูกทาน
ส่วนการใช้อาหารขวดสำเร็จรูปสำหรับทารกก็มีความสะดวกไม่ยุ่งยากในการเตรียม สามารถลองดูรสอาหารหลากชนิดได้ ฯลฯ
ซึ่งอย่างไหนจะเหมาะสมกับคุณและลูก ก็แล้วแต่คุณเลือก อาหารเสริมสุขภาพ,สมุนไพรบำรุงสุขภาพและไวตามินพิเศษจำเป็นแค่ไหนในเด็ก คุณพ่อ คุณแม่ หลายคนอาจจะได้อ่าน หรือได้ยินเรื่องเกี่ยวกับอาหารเสริมสุขภาพ, สมุนไพรหายากบางอย่าง หรือ ไวตามินพิเศษบางประเภทที่อ้างสรรพคุณว่าจะช่วยบำรุงสุขภาพ ทำให้ภูมิต้านทานต่างๆ นั้นดีขึ้น หรือทำให้ผู้ที่ทานนั้นมีสุขภาพแข็งแรง ไม่ป่วยไม่ไข้ไปตลอด บางรายอาจจะได้รับแรงหนุน จากเพื่อน และคนรู้จัก หามาให้ลองทานดู เลยอยากจะให้ลูกของตนได้ทานดูบ้าง เพื่อจะได้แข็งแรงโตเร็ว โดยเฉพาะในรายที่ลูกทานอาหารยากอยู่แล้ว จึงมักมีคำถามว่า จะให้เด็กทานสิ่งเหล่านี้ ได้มากแค่ไหน และจะมีอันตรายหรือไม่ ถ้าทานต่อเนื่องกันนานๆ
อาหารเสริมสุขภาพที่มีขายกันทั่วไปนั้นมีหลายแบบ แต่ส่วนใหญ่ก็เป็นไวตามิน, แร่ธาตุ, กรดอะมิโน, สมุนไพร และ ส่วนของพืชที่หายากบางอย่าง ซึ่งมักจะอยู่ ในรูปสารสกัดเข้มข้น, ผงแห้ง ฯลฯ โดยเป็นสารชนิดเดียว หรือ เป็นแบบรวมหลายชนิดด้วยกัน โดยมีวางขายทั้งแบบเม็ด,น้ำ,แคปซูล,เจล และผงบรรจุซอง
อาหารเสริมสุขภาพเหล่านี้ มีความปลอดภัยแค่ไหน?
ส่วนใหญ่ไม่มีใครทราบ ว่าการทานอาหารเสริมพิเศษเหล่านี้ ในปริมาณที่มากๆ และนานๆ จะมีอันตรายแค่ไหน และ จะมีผลข้างเคียงอย่างไรบ้าง เนื่องจากอาหารเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องผ่านการตรวจสอบแบบเข้มงวดอย่างที่ ทางองค์การอาหารและยา ทำการตรวจยาแผนปัจจุบันที่ใช้ในการรักษาโรค ทั้งนี้เพราะกฎหมายไม่ได้บังคับให้ต้องทำการจดทะเบียนเป็นยารักษาโรค แม้แต่ผลิตภัณฑ์ที่มีจำหน่ายกันในต่างประเทศที่ดูน่าเชื่อถือ เช่น ผลิตภัณฑ์ จากสหรัฐอเมริกา, สวิสเซอแลนด์ หรือ ญี่ปุ่น ฯลฯ ก็ไม่ได้หมายความว่าจะได้ผ่าน การตรวจสอบอย่างเข้มงวดจากองค์การอาหาร และ ยาของประเทศนั้นๆ และ ได้มีการรับรองความปลอดภัยของ อาหารเสริม ที่มีขายอยู่ในประเทศของเขาทุกรายการ
ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่ ที่กำลังอยากจะหาทางลัดที่จะทำให้ลูกของตนเอง นั้นเป็นคนที่แข็งแรงพิเศษ ด้วยอาหารเสริมพิเศษเหล่านี้ ควรจะต้องคำนึงถึงไว้ด้วย
สิ่งที่สำคัญอีกอย่างคือ เนื่องจากอาหารเสริมพิเศษเหล่านี้ มักจะมีราคาแพง และ อาจมีผู้นำเข้ามาขายในประเทศได้หลายทาง โดยไม่จำเป็นต้องมีตัวแทนจำหน่ายที่ชัดเจนคอยรับผิดชอบ เมื่อเกิดปัญหาต่างๆ ขึ้นจาก การใช้อาหารเสริมเหล่านี้ ทำให้มีการปลอมแปลง หรือปลอมปน โดยการทำบรรจุภัณฑ์ ให้ใกล้เคียงกัน ฯลฯ และ ใช้วิธีการขายที่เป็นช่องทางพิเศษต่างๆ ทำให้ผู้ซื้อไปด้วยความเชื่อว่าตนเอง ได้รับของพิเศษเหล่านี้ ในราคาที่ถูก (แต่ก็ยังแพง) เป็นพิเศษ
อีกทั้งสรรพคุณของอาหารเสริมสุขภาพพิเศษเหล่านี้ มักจะฟังดูน่าเชื่อถือ เพราะมักจะ พูดถึงเรื่องการเจ็บป่วยที่คนทั่วไป ให้ความสนใจมากอยู่แล้ว เช่น ช่วยเรื่องภูมิแพ้, ช่วยป้องกัน มะเร็งบางชนิด รักษาโรค ที่รักษาไม่หายบางอย่าง และ มักจะมีคุณสมบัติเป็นยาอายุวัฒนะ ทำให้ แข็งแรงตลอดไป, ทำให้เป็นหนุ่ม เป็นสาว ไม่รู้จักแก่ ฯลฯ
ทำให้คนทั่วไป เกิดความอยากลองซื้อหา มาทานดู ดังนั้นถ้าคุณเลือกที่จะทานอาหาร เสริมสุขภาพพิเศษเหล่านี้ ตามคำโฆษณา คุณก็เหมือนกับว่ายอมเป็นหนูตะเภาโดยไม่ได้ค่าตอบแทน หรือ การรับรองแต่อย่างไร
เมื่อนำมาให้กับลูกที่รักของคุณ ก็เท่ากับคุณยอมให้ลูกคุณเป็นหนูตะเภาตัวน้อยๆ ในการนี้ด้วยซึ่งเมื่อเกิดผลข้างเคียงขึ้น กว่าจะรู้ก็อาจจะสายไปแล้ว สำหรับ สุขภาพที่ดีของลูกที่คุณรักและพยายาม ทนุถนอม
อาหารเสริมเหล่านี้ ทำให้เด็กเป็นนักกีฬาที่เก่งขึ้นได้ไหม?
ในวัยรุ่นที่กำลังสนใจกีฬา และ อยากเป็นผู้ชนะ ในกีฬาโปรดของตน ทำให้พยายามทุกอย่างที่จะทำให้ตนเองนั้นแข็งแรงกว่าคนอื่นๆ ทำให้มีการแอบใช้ยา ในกลุ่มฮอร์โมนเพศชาย เช่น แอนโดร สตีนไดโอน (Androstenedione) เพื่อทำให้มีกล้ามเนื้อที่แข็งแรง แต่สำหรับวัยรุ่น ที่ยังมีการเจริญเติบโตของร่างกายอย่างเต็มที่อยู่นั้น กลับจะมีผลเสียต่อวัยรุ่นผู้นั้น เนื่องจากทำให้เกิด สิว และ มีเต้านมใหญ่ขึ้น และ ในบางรายมีปัญหาเส้นเลือดหัวใจตีบได้
ทำให้ในปัจจุบันมีการตรวจสารโด๊ป เหล่านี้ ในนักกีฬากันอย่างเข้มงวด เพื่อไม่ให้บรรดาวัยรุ่น เอาอย่างผู้ชนะในเกม การแข่งขันที่ได้มา โดยการใช้ยาโด๊ป และ ในความเป็นจริงแล้ว ยาโด๊ป เหล่านี้ ไม่ได้ทำให้ผู้ที่ใช้ยาเหล่านี้ กลายเป็นแชมป์ไปได้ ถ้าเขาผู้นั้นไม่ได้มีฝีมือ (หรือฝีเท้า) เก่งในกีฬาประเภทนั้นมากพอ หรือ แม้แต่การทานโปรตีนเม็ดเสริมที่มีกรดอะมิโนหลายชนิด ที่จำเป็นแก่ร่างกาย เพื่อเสริมสร้าง กล้ามเนื้อ ก็ไม่ได้ทำให้ ผู้ทานนั้นมีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงขึ้นกว่าผู้ ที่ทานอาหาร ธรรมดาที่มี โปรตีน จากแหล่งอาหารธรรมชาติ เช่น เนื้อสัตว์, ไข่, ปลา, นม และ ถั่วต่างๆ ที่มี โปรตีน นานา ชนิดที่ได้สมดุลในการเสริมสร้าง ร่างกาย
เนื่องจากความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ นั้นเกิดขึ้น จากการ ออกกำลังกายที่ถูกต้อง และ สม่ำเสมอมากกว่าการทานโปรตีนเม็ด
อาหารเสริมพิเศษจะช่วย ทำให้สามารถลดน้ำหนักได้โดยที่ยังทำให้ฉันแข็งแรงได้ไหม?
เด็กหญิงสาววัยรุ่น มักจะต้องการ ให้ตนเองมีรูปร่างผอมเพรียวอย่างดารา หรือนางแบบ จึงพยายามลดน้ำหนัก โดยการอดอาหาร และ ในหลายรายเลือกใช้ วิธีลัด โดยใช้ยาหรือ อาหารเสริมพิเศษเหล่านี้ มาทาน เช่น ยา, สมุนไพร ฯลฯ แต่ ในความเป็นจริงนั้น การพยายามอดอาหาร จนมากเกินไป และ ใช้ยาลดความอ้วน หรือ สมุนไพร นั้นมักจะไม่ได้ผล แต่กลับจะมีอันตราย เกิดขึ้น และ ในบางรายอาจทำให้ถึงเสียชีวิตได้ ดังที่มีข่าวปรากฏ ในหน้าหนังสือพิมพ์อยู่บ่อยๆ
คุณพ่อ คุณแม่ จึงควรคอยสอดส่องดูลูก ที่อยากควบคุมน้ำหนัก ให้เขาได้ใช้วิธี การลดน้ำหนัก อย่างถูกต้อง โดยการเลือกทานอาหารธรรมชาติ ที่มีคุณค่าทางโภชนาการตามหลักวิชาการแพทย์ และ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ รวมทั้งการปรับเปลี่ยนทัศนะคติ ที่เขามีต่อการกินอาหาร และ ความรู้สึกต่อตนเอง จะทำให้วัยรุ่นคนนั้นสามารถเจริญ เติบโตได้อย่างเต็มที่ และ ไม่มีปัญหาเรื่องอ้วนได้อย่างที่ ไม่เกิดอันตรายต่อตนเอง จะดีกว่าการเลือกทานอาหารพิเศษเหล่านี้
การทานไวตามินมากๆ จะทำให้ลูกแข็งแรง และมีสมองที่ดีเรียนได้เก่งๆ จริงหรือ?
ในบางครั้ง เด็กอาจจะ เลือกทานอาหาร ไม่กี่อย่าง เช่น ไม่ยอมทานผัก หรือ ไม่ยอมทาน เนื้อหมู ฯลฯ ทำให้ คุณพ่อคุณแม่กังวลว่าลูก จะไม่ได้รับไวตามิน และ เกลือแร่ ที่จำเป็นต่อร่างกาย ทำให้อยากให้ลูกได้ทานไวตามินเสริมบ้าง ซึ่ง ในแต่ละวัน ถ้าเราจะให้ลูกทานไวตามินรวม วันละครั้ง เช่น หนึ่งช้อน หรือ หนึ่งเม็ด ต่อวัน ก็น่าจะเพียงพอ
คุณควรจะพยายามฝึกให้ลูกหัดทานอาหารที่มีความหลากหลายเพื่อให้ได้ สารอาหาร และ ไวตามินที่สมดุล แม้ว่าการให้ลูก ทานไวตามินรวมที่มี ขนาดของไวตามินแต่ละชนิด ในขนาดสูงเกินกว่าที่ร่างกายต้องการ ในแต่ละวัน เช่น ไวตามินซี หรือ ไวตามินบี ซึ่งละลายในน้ำ จะสามารถขับออก ได้ดีทางปัสสาวะ จะดูว่าไม่มีอันตรายต่อร่างกาย แต่ในบางครั้ง การทานไวตามินรวม ที่มีขนาดสูงๆ อาจมี อันตรายได้เพราะไวตามิน ชนิดที่ละลายในไขมัน เช่น ไวตามิน เอ, ดี, อี, เค นั้นจะ สะสมในร่างกาย จนเกินขนาดถึงเป็นอันตรายได้ เช่น ทำให้เกิดความดันสูงในสมอง, ตาพร่ามัว, ผมร่วง, และ มีผลทำลายตับได้ โดยเฉพาะการทานยาบางอย่างร่วมด้วย เช่น วัยรุ่นที่ทานยารักษาสิว ชนิดกรด เรตินออิก ซึ่งเป็นไวตามิน เอ ประเภทหนึ่ง ร่วมกับการทานไวตามินรวม หรือ น้ำมันตับปลา (ซึ่งมีไวตามินเอ และ ดี สูง) ทำให้ เกิดภาวะเป็นพิษ จากการสะสม ของไวตามิน เอ ในร่างกาย ได้ง่ายๆ (vitamin A intoxication)
ดังนั้น ในการทานอาหาร เสริมพิเศษ หรือ สมุนไพรพิเศษ ฯลฯ เหล่านี้ เพื่อบำรุงสุขภาพของคุณ และ ลูกที่รักของคุณนั้น คุณควรที่จะถามตนเองให้แน่ใจก่อนว่า คุณกำลังทำอะไรอยู่ การรับฟัง แต่เพียงคำโฆษณาที่เลอเลิศ หรือ หวังผลวิเศษต่างๆ โดยทางลัด ด้วยการใช้สารเหล่านี้ ถ้าฟังดูแล้วมันน่าจะดีมากเกินจริง ก็น่าจะเป็นไปได้ว่าคุณกำลังจะโดนหลอก โดยเฉพาะในเรื่องผลของ อาหารเสริม และ สารพิเศษ เหล่านี้ ที่มีการกล่าวอ้างสรรพคุณกันอย่างครึกโครมในอินเตอร์เนตนั้น ยิ่งต้องระวัง อาหารสะอาด ปลอดภัย
การรณรงค์ ให้คนไทยได้ ตระหนักถึงการบริโภคอาหารที่สะอาด และปลอดภัย มีความสำคัญมาก เนื่องจากสุขอนามัยของคนเรานั้น ไม่ได้ขึ้น อยู่กับการบริโภคอาหารที่มีคุณค่า ทางด้านโภชนาการ เช่น โปรตีน ไขมัน ไวตามิน เท่านั้น แต่อาหารที่ดีจะต้องสะอาด และปลอดภัยต่อผู้บริโภคด้วย 
สำหรับคุณพ่อ คุณแม่ที่กำลังเตรียมอาหารเสริมต่างๆ ให้ลูกน้อยของคุณก็มักจะมุ่งเน้นด้านคุณค่าทางโภชนาการ และ กังวลว่าลูกจะชอบทานหรือไม่หรือลูกจะทานได้มากพอ หรือไม่แต่หลายต่อหลายครั้ง อาจจะมองข้ามด้านความสะอาด และปลอดภัยของอาหารที่คุณกำลังจะป้อนให้แก่ลูกน้อยของคุณ ซึ่งจะขอรวบรวมแง่คิดและ ข้อแนะนำต่างๆ ที่จะทำให้ อาหารที่คุณเตรียมให้ลูกน้อยนั้นสะอาดปลอดภัย และมีคุณค่าทางอาหารที่ดีเหมาะสมสำหรับการเจริญเติบโตของเด็ก มาไว้ ณ ที่นี้
การที่อาหารต่างๆจะมีความสะอาดปลอดภัยนั้น เริ่มต้นมาก่อนที่คุณจะ นำอาหารหรือส่วนประกอบอาหารต่างๆ เข้ามาในบ้าน เช่น
#1. เลือกซื้ออาหารสดจากแหล่งขายอาหารที่มีมาตรฐานด้านความสะอาด ปัจจุบันด้วยความสะดวกของร้านประเภทซุปเปอร์มาร์เกตทำให้คนนิยมจ่ายตลาดกันในห้าง จึงควรสังเกตดูลักษณะของอาหารสด เช่น หมูสับ เนื้อไก่ ผัก ฯลฯ ว่ามี สีสันที่ยังดูสด และได้รับการเก็บในที่เย็นดีพอหรือไม่ หมูสับ ควรมีสีที่ดูแดงสดมากกว่าที่จะดูอมน้ำตาลหรือไม่มีกลิ่นเหม็นผิดปกติ รวมทั้งดูวันที่ผลิตหรือวันหมดอายุ ให้แน่ใจว่ายังไม่เลยที่กำหนดไว้ แม้แต่ของแห้งที่มีบรรจุภัณฑ์ที่ดูดี ก็เช่นกัน ถ้ามีลักษณะของ กระปํองหรือกล่องที่ดูผิดปกติไปก็ควรระวัง
#2. ขั้นตอนการนำอาหารกลับบ้านก็สำคัญเช่นกัน
เนื่องจากปัจจุบันการจราจรในเมืองนั้น บางครั้งติดขัดนานทำให้อาหารสดที่เพิ่งซื้อมาใส่ไว้ ในรถ แต่เมื่อเวลาผ่านไปหลายชั่วโมง เมื่อไม่ได้รับการเก็บในที่เย็นที่เหมาะสม ก็จะ เริ่มบูดเสียได้ ในกรณีเช่นนี้ คุณควรเตรียมแผนการซื้อของสดให้ดี เช่น ซื้อจากร้านที่อยู่ใกล้บ้าน และ เลือกเวลาเดินทางที่สะดวก และในกรณีที่ต้องใช้เวลานานกว่า จะถึงบ้านก็ควร พิจารณาหาถังคูลเลอร์ หรือ กล่องโฟมใหญ่ที่จะ ใช้ใส่อาหารสด เพื่อช่วยถนอมอาหารให้อยู่ ในสภาพที่เย็นได้นานพอที่จะ ถึงบ้านได้
#3. วิธีการเก็บอาหารที่บ้านก็มีความสำคัญมากเช่นกัน
เมื่อถึงบ้านแล้ว ตอนที่เตรียม เก็บอาหารสดเหล่านี้เข้าตู้เย็นก็ควรจะทำการ ล้างภาชนะ และ เตรียมที่เก็บให้สะอาด และ เรียบร้อย ตู้เย็นควรมีการปรับอุณหภูมิให้เย็นอย่างน้อย < 5 องศาเลเซียส ส่วนในช่องแช่แข็งก็ควรจะอย่างน้อย < 0 ( ถึงติดลบ ) องศาเชลเซียส และ ไม่ควรจะเปิดตู้เย็นอ้าไว้บ่อยๆ เพราะทำให้ความเย็นภายใน ตู้จะไม่ต่ำเท่าที่ตั้งไว้ เชื้อแบคทีเรียหลายชนิด จะสามารถแบ่งตัวได้ดี แม้อยู่ในที่เย็น เช่น ประมาณ 7-8 องศา ขึ้นไป ทำให้อาหารที่เก็บไว้มีโอกาสบูดได้ แม้ว่าเวลาเอาออกมาจากตู้เย็นจะยังรู้สึกว่าอาหารยังเย็นและยังดูดีอยู่
#4. ไม่ควรเก็บไข่ไก่สด ไว้ที่ฝาตู้เย็น เป็นเวลานานหลายสัปดาห์ เพราะ ฝาตู้เย็นสมัยใหม่บางรุ่น จะมีระบบระบายความร้อนมาทำให้ผนังตู้เย็นอุ่น และการเปิดปิดตู้บ่อยๆ ก็ทำให้บริเวณฝาตู้เย็นที่เก็บไข่ไก่สด อาจจะไม่เย็นจัดทำให้ไข่ไก่มีเชื้อแบคทีเรียเจริญเติบโตได้เช่นกัน ซึ่งถ้านำมาใช้ทำอาหาร เช่น ไข่ลวก หรือ ไข่ดาวที่ไม่ค่อยสุก ก็จะทำให้ผู้ทานไข่นั้นเกิดการติดเชื้อท้องเสียได้ เวลาที่ซื้อไข่ไก่มาใหม่ ควรตรวจดูว่ามีเปลือกไข่ร้าวหรือแตกบ้างหรือไม่เพราะไข่เหล่านี้จะยิ่งมีโอกาสเสียได้ง่าย
#5. อาหารสดประเภท เนื้อสัตว์ เช่น หมูบด ไก่ ปลา ฯลฯ ถ้าจะเก็บไว้ ในตู้เย็นธรรมดา ไม่ควรเก็บเกิน 2 วัน ในกรณีที่ซื้อมาเยอะ และ อาจไม่มี โอกาสทำอาหารได้ทั้งหมดในคราวเดียว ควรล้างให้สะอาด และ แบ่งเก็บใส่ในภาชนะที่สามารถแช่เข็งได้ เก็บไว้ในช่องแช่แข็ง และ ควรจะ มีการเขียนวันที่กำกับ ไม่ควรแช่แข็งไว้นานเกิน 3-4 เดือน
#6. อาหารประเภท เนื้อสัตว์ ที่นำมาปรุงอาหารแล้ว (สุกแล้ว) ถ้าเก็บไว้ในตู้เย็น ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้นานเกิน 3- 4 วัน ควรเก็บอาหารที่ปรุงเสร็จแล้วเข้าตู้เย็นโดยเร็ว ไม่ควรทิ้งอาหารที่ปรุงสุกแล้วและรับประทานไม่หมด ให้อยู่ในอุณหภูมิห้องอยู่เป็น เวลานานหลายชั่วโมง เพราะ ในบ้านเรา นั้นอากาศค่อนข้างร้อน ทำให้อาหารเสียได้เร็วในเวลาไม่กี่ชั่วโมง ( เช่น ข้าวกล่อง แซนวิช สลัดผัก ฯลฯ ที่เตรียมไว้แต่เช้า พอเอาไปทานข้างนอกตอนเที่ยงก็อาจจะบูดเสียได้ง่ายๆ )
#7. อาหารที่เก็บในตู้เย็น แม้ว่าจะเป็นของแห้งก็อาจมีราขึ้นได้ง่ายๆ
เช่น ขนมปัง กุนเชียง ฯลฯ ซึ่งรา เหล่านี้มีอันตรายได้ถ้ารับประทานเข้าไป แม้จะทำให้อาหารนั้นสุกอีกครั้งก็ตาม จึงควรทิ้งอาหารที่มีราขึ้นไป อย่าได้เสียดายนำมาทำอาหารทานอีก
การเตรียมอาหาร โดยผู้เตรียมและ สถานที่ในครัวที่ใช้เตรียมอาหาร รวมทั้งภาชนะที่ใช้ก็เป็นสิ่งที่จะ มองข้ามไม่ได้
# ผู้เตรียมอาหารควรหมั่นล้างมือให้สะอาด ก่อนการลงมือเตรียมอาหารไม่ควรใช้ผ้าเช็ดมือที่ใช้ซ้ำๆ หรือใช้ผืนเดียวกับผ้าที่ใช้เช็ดโต๊ะ หรือหยิบจับภาชนะร้อน เพราะ ผ้าเหล่านี้จะเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรคได้
# ภาชนะ ต่างๆ ที่ใช้ในครัวรวมถึง จาน ชาม และ เขียง ที่ใช้หั่นอาหาร ควรได้รับการล้างทำความสะอาด ด้วยน้ำยาล้างจาน ที่เหมาะสม เช่น ไม่ควรใช้ผงซักฟอกมาล้างจาน ไม่ควรล้างจานแล้ววางกับพื้น ควรล้างด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด ก่อนที่จะนำมาวางผึ่งให้แห้ง และ เมื่อภาชนะเหล่านี้แห้งดีแล้ว ก็ควรเก็บเข้าตู้เก็บ หรือ มีฝาครอบปิดเพื่อกันแมลงวัน หนู แมลงสาป หรือ จิ้งจก ซึ่งอาจนำเชื้อโรคมาให้มาสัมผัสกับภาชนะที่ล้างทำความสะอาดแล้ว
# อาหารที่นำออกมาจากช่องแช่แข็งควรใช้ ไมโครเวฟ ในการทำให้ความเย็นแข็งละลาย หรือ นำออกมาไว้ในตู้เย็น ช่องเย็นธรรมดาจนความเย็นแข็งละลาย และ ควรจะ นำมาทำให้สุกใหม่อีกครั้ง ก่อนรับประทาน ไม่ควรนำออกมาทิ้งไว้ในอุณหภูมิห้อง แล้วนำไปรับประทานเลย
# พยายามดูแลให้พื้นที่ในครัวนั้นสะอาด การเตรียมอาหารสดอย่างอื่นๆ ในระหว่างการปรุงอาหาร ก็ต้องระวังอย่าให้ เกิดการปนเปื้อนกับอาหารที่เตรียมสุกพร้อมทานแล้ว
#ควรให้ความสำคัญกับการเก็บเศษอาหารหรือขยะทิ้งให้มิดชิด ไม่เป็นแหล่งเพาะแมลงวัน หรือ แมลงสาป หนู ฯลฯ ในครัว และในบ้าน 
นอกจากนี้ก็มี ข้อแนะนำเกี่ยวกับเรื่องการให้อาหารในเด็กเล็กว่าคุณพ่อคุณแม่ควรต้องคำนึงมากเป็นพิเศษ ก็คือปัญหาการแพ้สารอาหาร และ การสำลักอาหาร เนื่องจากระบบการย่อย และ ระบบภูมิคุ้มกันในเด็กเล็ก นั้นจะมีโอกาสเกิดปัญหาเหล่านี้ ได้ง่าย ปัญหาการแพ้สารอาหารนั้นพบ ได้บ่อยๆ เช่น การเริ่มอาหารทะเลโดยเฉพาะ พวกที่มีเปลือกแข็ง เช่น กุ้ง ปู หอย ปลาหมึก ในเด็กเล็กน้อยกว่า 1 ขวบ จะมีโอกาสเกิดการแพ้ได้ง่ายรวมถึง ไข่ขาว ถั่วลิสง ที่อาจเกิดการแพ้ได้เช่นกัน หลายต่อหลายครั้ง ผู้ใหญ่ที่ให้อาหารแก่เด็กทานก็อาจจะไม่ทราบว่า เด็กจะแพ้ หรือ ไม่ทราบว่าอาหารที่กำลังให้ เด็กทานอยู่นั้นมีสารก่อแพ้ปนอยู่ด้วย เช่น เด็กที่แพ้ไข่ขาวแต่แม่ให้ทานเต้าหู้ไข่ หรือ ทานขนมเค็ก ซึ่งทำมาจากไข่ทั้งฟอง และ มีไข่ขาวอยู่ด้วย เด็กก็จะเกิดอาการแพ้ขึ้นได้ หรือ เด็กที่แพ้นมวัวแต่ได้ทานคุ๊กกี้ ไอศกรีม ช็อคโกแลต ซึ่งทำจากนมวัว ก็จะเกิดอาการแพ้ได้ หรือ เด็กที่แพ้อาหารทะเล แต่แม่เอาน้ำซุป ที่ต้มสุกี้กุ้ง มาทำเป็นข้าวตุ๋น สำหรับเด็ก แม้ว่าเด็กจะ ไม่ได้ทานเนื้อกุ้ง แต่ได้น้ำซุปก็เกิดอาการแพ้ได้เช่นกัน
ใน สหรัฐอเมริกาเคยมี รายงานว่ามีเด็กที่ แพ้ถั่วลิสง รุนแรงจนถึงเสียชีวิต จากการไปงานวันเกิดเพื่อน และได้ทานแซนวิช ที่มีการทาขนมปัง ด้วยเนยถั่ว (peanut butter)
การสำลักติดคอ ก็เช่นกัน บางครั้งอาจเป็นจากการป้อนคำใหญ่ไป หรือนอนป้อน หรือเด็กเล่นไปด้วย หัวเราะไปด้วย ขณะที่ป้อนอาหาร ถ้าผิดจังหวะก็จะเกิดการ สำลักติดคอได้โดยง่าย ซึ่งถ้าช่วยเหลือไม่ทัน ก็จะทำให้เสียชีวิตได้ เช่น การทานเจลลี่หลอด การทานไส้กรอก เด็กเล็กที่กำลังมีฟันและกัดเคี้ยวเป็นจะกัดเป็นชิ้นกลมๆ ขนาดพอเหมาะ ที่จะติดคอได้ง่ายๆ จึงต้องระมัดระวังเป็นพิเศษด้วย
ลักษณะอาหารเสริมของลูกวัย 6 เดือน- 3 ปี
อายุ 6 เดือน ลักษณะอาหารเสริม
อาหารบดละเอียด เช่น ปลาตุ๋นสาคู ข้าวบดตำลึงปลาช่อน ข้าวบดฟักทองกับตับหมู ฯลฯ ซึ่งให้แทนนมแม่ได้ 1 มื้อ และอาจให้ผลไม้เป็นอาหารว่างได้ 1 มื้อ ซึ่งควรเป็นผลไม้ที่มีลักษณะนุ่ม ย่อยง่าย เช่น มะละกอสุก องุ่น มะม่วงสุก ส่วนกล้วยบดสามารถให้ได้ตั้งแต่ลูกอายุ 4 เดือน
อายุ 7 เดือน ลักษณะอาหารเสริม
ฟันลูกเริ่มขึ้น ควรให้อาหารที่ข้นและหยาบขึ้น เช่น เนื้อสัตว์สับหยาบ ผสมผักต้มสุก พร้อมกับผลไม้สุกเนื้อนิ่มเป็นอาหารว่าง 1 ครั้ง วันละ 1 มื้อ
อายุ 8 - 9 เดือน ลักษณะอาหารเสริม
ควรให้เนื้อสัตว์สับหยาบเช่นเดือนที่ 7 เช่น เนื้อหมู เนื้อไก่ โดยเพิ่มปริมาณมากขึ้น สามารถกินอาหารเสริมแทนนมวันละ 2 มื้อได้
อายุ 10 - 12 เดือน ลักษณะอาหารเสริม
ลูกสามารถกินอาหารหยาบมากขึ้นได้ ควรเปลี่ยนจากอาหารบดและสับ มาเป็นอาหารอ่อนนิ่มชิ้นเล็กๆ ธรรมดาได้ เช่น โป๊ยเซียนมะกะโรนี ราดหน้าลูกชิ้นถั่วเหลือง วุ้นเส้นราดซอสแครอท ฯลฯ กินเป็นอาหารหลัก 3 มื้อแทนนมได้ และมีผลไม้เป็นอาหารว่าง 1 มื้อ 
อายุ 1-3 ปี ลักษณะอาหารเสริม
หัดให้กินข้าวสวยหุงนิ่มเหมือนผู้ใหญ่ได้แล้ว อาหารของลูกวัยนี้ควรยังเป็นรสอ่อนแบบเด็ก ไม่ควรปรุงรส เช่น บาบีคิวลูกชิ้นกุ้ง เกี๊ยวกรอบน้ำแดง ฯลฯ และควรให้อาหารว่างระหว่างมื้อด้วย เช่น น้ำผลไม้กับแพนเค้ก ผลไม้ที่ลูกชอบ เช่น มะม่วงสุก ส้ม แอปเปิ้ล ฝรั่ง ฯลฯ
นพ.ประสงค์ พฤกษานานนท์ คลินิกเด็ก.คอม |
ไอน์ส-ไตน์ ไอน์สไตน์ มีความฉลาดทางปัญญา ( IQ) ประมาณ 180 ขณะที่คนทั่วไปมีไอคิวประมาณ 90-110 เท่านั้น เขาได้ให้ข้อคิดที่สำคัญไว้ว่า ถ้าอยากจะให้ลูกฉลาด คุณแม่คุณพ่อควรจะเล่า นิทานให้ลูกฟังเป็นประจำ และถ้าจะให้ลูกฉลาดมากยิ่งขึ้น ทำอย่างไรรู้ไหมครับ ไอน์สไตน์บอกว่า ต้องเล่า นิ ทานให้ลูกฟังหลายๆ เรื่อง คิดว่าคนที่ฉลาดเช่นนี้ พูดไว้แบบนี้ เราคงต้องเชื่อว่าน่าจะเป็นอย่างนั้นจริงๆ " 
โดยรู้ความหมายไปทีละเล็กทีละน้อย จนสามารถเชื่อมโยงภาพ และคำบอกเล่าที่ได้ยิน ตลอดจนจดจำเนื้อหาและเรื่องราวต่างๆ ที่นำไปสู่การอ่านตัวหนังสือได้อย่างมีความหมายต่อไป
และเขียนเหมือนภาพของจริง มีสีสวยงาม ขนาดใหญ่ชัดเจน เป็นภาพเดี่ยวๆที่มีชีวิตชีวา ไม่ควรมีภาพหลัง หรือส่วนประกอบภาพที่รกรุงรัง รูปเล่มอาจทำด้วยผ้าหรือพลาสติก หนานุ่มให้เด็กหยิบเล่นได้ 
ควรเป็นหนังสือนิทาน หรือหนังสือภาพที่เด็กสนใจ ไม่ควรบังคับให้เด็กดูแต่หนังสือที่พ่อแม่ต้องการให้อ่าน หนังสือที่เหมาะสม 
ควรเป็นภาพเกี่ยวกับชีวิตประจำวัน สัตว์ สิ่งของ เด็กเล็กในช่วงนี้ มีประสาทสัมผัสทางหูดีมาก หากมีประสบการณ์ด้านภาษา และเสียงที่ดีในวัยนี้ เด็กจะสามารถพัฒนาศักยภาพด้านภาษาและดนตรีได้ดี โดยเฉพาะช่วงอายุ 2 - 4 ปี เด็กมีความสนใจเสียงและภาษาที่มีจังหวะ เด็กบางคนจำหนังสือที่ชอบได้ทั้งเล่ม จำได้ทุกหน้า ทุกตัวอักษร เหมือนอ่านหนังสือออก เด็กอายุ 3 ปี มีจินตนาการสร้างสรรค์ อยากรู้อยากเห็น เข้าใจเรื่องเล่าง่ายๆ ชอบเรื่องซ้ำไปซ้ำมา ดังนั้น หากเด็กมีประสบการณ์ที่ดีในช่วงเวลานี้ จะเป็นพื้นฐานในการสร้างนิสัยรักการอ่าน ของเด็กในอนาคต
เด็กอายุ 4 - 5 ปี
และประสบการณ์ที่ได้รับ นิทานที่เหมาะสมกับเด็กอายุต่ำกว่า 3 ปี ควรเป็นหนังสือภาพ สมุดภาพ หนังสือภาพผสมคำ นิทานที่มีบทร้อยกรอง ในขณะที่นิทานที่เหมาะกับเด็กอายุ 3 ปีขึ้นไป ควรเป็นนิทานที่มีเรื่องราวที่เกี่ยวกับธรรมชาติ นิทานเรื่องเล่าที่ให้ข้อคิด
• 50% จากสิ่งแวดล้อม เช่น การเลี้ยงดู ความรักความอบอุ่น เพราะฉนั้นต้องมีเวลาให้ลูกหลาน อาหารครบห้าหมู่โดยเฉพาะ ปลา ถั่วเหลือง วิตามินบี ธาตุเหล็ก ไอโอดีน โปรตีน, ประสบการณ์ต่างๆ เช่นจากการเล่น ออกกำลังกาย ทำกิจกรรมกลุ่ม การทำงาน การทำงานศิลปะ ดนตรี กีฬาที่ชื่นชอบ , ได้ฟังนิทาน(วัยเด็กเล็ก) , มองเห็นคุณค่าตนเอง, สัมผัสกับสังคม ชิวิตประจำวัน , อารมณ์ดี ไม่เครียด , ออกกำลังกายอย่าน้อย 30 นาทีต่อวัน จะช่วยให้มีสมาธิ สดชื่น คิดอะไรได้เร็ว อดทน ไม่ซึมเศร้า ไม่ติดยาเสพติด
การพัฒนา EQ คือ
